Wat te doen bij een gaatje

Veel mensen hebben weleens te maken gekregen met een gaatje (cariës) in een tand of kies. Iedereen heeft een natuurlijke mondflora die de balans van bacteriën in de mond in stand houdt. Dit wordt echter lastiger wanneer je koolhydraat- of suikerrijk voedsel inneemt. Aanwezige bacteriën in de mond zetten deze om in zuren. Deze zuren zijn in staat het tandglazuur aan te tasten. Hier voel je niets van omdat er geen zenuwen in het tandglazuur zitten. Wanneer het tandglazuur echter zodanig aangetast raakt dat het tandbederf richting het tandbeen gaat, dan ga je een gaatje voelen. Waar kunnen gaatjes ontstaan, hoe weet je of je een gaatje hebt en wat kun je ertegen doen?

Plekken waar vaak gaatjes ontstaan

Er zijn drie plekken in het gebit die het gevoeligst zijn voor gaatjes. Hier komt de tandenborstel vaak lastig bij waardoor tandplak en bacterieophoping ontstaan. Dit biedt een ideaal milieu voor tandbederf dat zich steeds verder kan ontwikkelen.

• Op het bovenste gedeelte van de kiezen, het kauwvlak. Je kunt de opbouw van de kies zien als een schroef waar zich bovenop een dieperliggende groef bevindt. In deze groef blijven vaker etensresten achter waardoor zuren tijd hebben om in het tandglazuur te trekken.
• Tussen tanden en kiezen. Ook hier blijven vaak restjes zitten en kunnen zich bacteriën en tandplak verzamelen. Daarom is naast tandenpoetsen reinigen tussen de tanden en kiezen ontzettend belangrijk. Juist hier liggen de gevoeligste zones.
• Langs de tandvleesrand. Wanneer je last hebt van terugtrekkend tandvlees, dan kan het tandbeen bloot komen te liggen. Dit is het deel van een tand of kies onder het tandglazuur dat over de zenuwen heen zit. Het tandbeen heeft geen beschermende glazuurlaag en is daarom zeer gevoelig voor zuren. Daarom is het belangrijk om met een fluoridetandpasta en een zachte tandenborstel voorzichtig en goed langs de tandvleesrand te poetsen. Zo voorkom je op deze plek de ophoping van bacteriën en tandplak.

Kun je een gaatje zien of voelen?

Het eerste stadium waarbij tandbederf en dus een gaatje ontstaat, is niet voelbaar omdat er nog geen zenuwen geprikkeld worden. Een beginnend gaatje is wel te herkennen aan een donker of wit plekje op een tand of kies. De kans dat je dat zelf kunt zien, is niet groot omdat deze plekjes zich vaak in de nauwe ruimtes van het gebit bevinden. Daarom is het raadzaam om regelmatig een tandarts of mondhygiënist te bezoeken. Deze kunnen met een getraind oog direct zien of het tandglazuur aangetast is en je daarover advies geven.

Wanneer een gaatje groter wordt en het tandbeen bereikt, dan ga je dit voelen. Dat komt omdat het tandbeen in verbinding staat met zenuwen die gaan irriteren. Heb je daarom een zeurend of stekend gevoel in je gebit dat aanhoudt? Dan is het zaak om snel naar de tandarts te gaan. Mocht dit niet langer aanhouden en is het slechts kort gevoelig bij koud en warm voedsel dan kan het zowel een blootliggende tandhals betreffen, maar ook een gaatje! Bij twijfel is het daarom altijd raadzaam de tandarts te bezoeken naast de halfjaarlijkse controles. 

Is een gaatje omkeerbaar?

Helaas is aantasting van het tandglazuur onomkeerbaar. Wanneer je een gaatje hebt waar je al pijn van ervaart, dan is een direct tandartsbezoek noodzakelijk om te voorkomen dat ook de zenuw van de tand of kies aangetast wordt. Wanneer er echter nog slechts sprake is van een zwak plekje in het tandglazuur, dan kun je dit zelf remineraliseren met het dagelijkse gebruik van een goede fluoridetandpasta. De fluoride hecht zich aan het tandoppervlak en vormt zo een barrière die beschermt tegen invloed van zuren op de gevoelige plek. Als je dus een dunner plekje in het tandglazuur hebt is dat niet omkeerbaar, maar kun je wel maatregelen nemen om erger te voorkomen. Een fluoridetandpasta, reinigen tussen de tanden en kiezen, het gebruik van een fluoridemondwater en het minderen van het innemen van koolhydraten en suikers kan een enorm verschil maken voor de conditie van je gebit. Daarnaast is het regelmatig bezoeken van een tandarts en/of mondhygiënist belangrijk omdat je zo cariës kunt voorkomen in plaats van genezen.